آثار هیدرولوژیکی تخریب سطح جنگل (مطالعۀ موردی: جنگل آموزشی دانشگاه تربیت مدرس، مازندران)

جنگل ها در دوره های مختلف تاریخی، نقشی حیاتی در بقا، توسعه و رشد جوامع انسانی داشته اند، اما استفادۀ گسترده از منابع جنگلی، سبب تخریب محیط زیست و تبدیل اراضی به بیابان و در نتیجه محو شدن تمدن ها شده است. تخریب پهنه های جنگلی، پیامدهای نامناسبی در منابع زیست محیطی حوضۀ آبخیز بالادست مانند افزایش توان سیل خیزی، رخداد فرسایش و تولید رسوبات دارد. از این رو از دیرباز، بررسی های متعددی در زمینۀ اعمال تیمارهای مختلف مدیریتی و فنی و مهندسی بر رفتار آبخیزهای جنگلی صورت گرفته است. اما پیامدهای هیدرولوژیک ناشی از تخریب جنگل ها کمتر بررسی شده است. بر این اساس، در تحقیق حاضر، تأثیر تخریب جنگل بر مؤلفه های هیدرولوژی در مقیاس پلات های شش متر مربعی، در قالب سه تکرار مبتنی بر هفده رگبار رخ داده از مهر 1388 تا فروردین 1389 در حوضۀ آبخیز جنگلی دانشگاه تربیت مدرس در استان مازندران واقع در منطقۀ کجور بررسی شده است. به این منظور پس از هر رگبار بعد از قرائت مقدار بارش با استفاده از باران سنج نصب شده در حوضۀ آبخیز، مقدار رواناب از درون ظرف ها قرائت شد و غلظت و تولید رسوب با روش تخلیه آب رویی و رسوبگذاری مواد و در نهایت توزین در آزمایشگاه به دست آمد. نتایج تحقیق نشان دهندۀ تأثیر معنی دار (001/0p<) تخریب جنگل بر مؤلفه های هیدرولوژی مانند رواناب، ضریب رواناب، غلظت و تولید رسوب بود. به نحوی که مقدار تولید رواناب، ضریب رواناب و غلظت و تولید رسوب در منطقۀ تخریب شده، نسبت به منطقۀ جنگلی تخریب نشده به ترتیب 5، 7، 6 و 18 برابر بیشتر ارزیابی شد